Του Γιάννη Χαρονικολάου
Στις 21 Σεπτεμβρίου 2009, σχεδόν 16 χρόνια πριν, μια είδηση συντάραξε την ασφαλιστική αγορά όταν από την τότε Επιτροπή Εποπτείας Ιδιωτικής Ασφάλισης (ΕΠ.Ε.Ι.Α.) ανακλήθηκε η άδεια λειτουργίας της ασφαλιστικής εταιρίας Ασπίς Πρόνοια.
Μια ασφαλιστική εταιρία που είχε αναδειχθεί σε όμιλος, έλεγχε και μερικές ακόμη μικρότερες ασφαλιστικές εταιρίες, έχοντας συνολικά εκατοντάδες χιλιάδες ασφαλισμένους με ασφάλειες ζωής, υγείας και ζημιών ( γενικές ασφαλίσεις).
Το “σοκ” ήταν μεγάλο όχι τόσο για τις άλλες ασφαλιστικές εταιρίες άλλα γενικότερα για την ασφαλιστική αγορά που προσπαθούσε να αναπτυχθεί, καθώς αυτό το λουκέτο προκαλούσε γενικότερη δυσπιστία στον θεσμό της ιδιωτικής ασφάλισης.
Βίντεο από συγκέντρωση των εργαζομένων στην εταιρία την ημέρα της ανακοίνωσης του λουκέτου στα γραφεία της εταιρίας
Βέβαια πιο ισχυρό ήταν το σοκ για τους εκατοντάδες χιλιάδες ασφαλισμένους κύρια στις ασφάλειες ζωής και υγείας της εταιρίας .
Σύμφωνα με τα στοιχεία που προέκυψαν από την εκκαθάριση από περίπου 190.000 ασφαλιστήρια συμβόλαια ζωής και υγείας ,που φέρεται να υπήρχαν, περίπου 50.000 αναγνωρίστηκαν και αποζημιώνονται. Οι αποζημιώσεις που έλαβαν οι ασφαλισμένοι ήταν μικρές σε ποσοστό περίπου 5–9% των αρχικών αξιώσεων.
Ωστόσο στην ασφαλιστική εταιρία Commercial Value, του ίδιου ομίλου που ακολούθησε με “λουκέτο” μετά την Ασπίς Πρόνοια, με πιο “υγιή” οικονομική κατάσταση, οι αποζημιώσεις φέρονται να κυμαίνονται περίπου 50-65% των απαιτήσεων.
Οι πρώτες αποζημιώσεις με απαιτήσεις από την Ασπίς πρόνοια ξεκίνησαν περίπου 7 χρόνια μετά το λουκέτο με τις διανομές των αποζημιώσεων να συνεχίζονται μέχρι σήμερα και υπάρχει και συνέχεια αφού ακόμη ρευστοποιούνται ακίνητα της εταιρίας . Μέχρι πρόσφατα, εκτιμάται ότι έχει καταβληθεί μόνο περίπου 23% των απαιτήσεων των ζημιωθέντων.
Η κατάρρευση, το κλείσιμο, και το σκάνδαλο Ασπίς Πρόνοια
Η υπόθεση της Ασπίς Πρόνοια θεωρείται από τα μεγαλύτερα οικονομικά και ασφαλιστικά σκάνδαλα στην Ελλάδα των τελευταίων δεκαετιών, γιατί δεν πρόκειται για μια «απλή χρεοκοπία», αλλά για συστηματικές παρατυπίες και παραπλάνηση των ασφαλισμένων.
Σύμφωνα με τα όσα προέκυψαν στην δικαστική έρευνα για τους λόγους που οδήγησαν στο λουκέτο η εταιρεία, υπό τον βασικό μέτοχο τον, Παύλο Ψωμιάδη, παρουσίαζε ψευδή στοιχεία για τα διαθέσιμα κεφάλαια και την κεφαλαιακή της επάρκεια και σε ελέγχους αποκαλύφθηκε «τρύπα» εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ.
Πουλούσε προϊόντα ζωής και επενδυτικά συμβόλαια που υπόσχονταν μεγάλες αποδόσεις, χωρίς όμως να στηρίζονται σε πραγματικά κεφάλαια ή σωστή διαχείριση.
Υπήρξε καθυστερημένη και ελλιπής εποπτεία από το κράτος. Η Επιτροπή Εποπτείας Ιδιωτικής Ασφάλισης (ΕΠΕΙΑ) κατηγορήθηκε ότι δεν εντόπισε έγκαιρα το πρόβλημα.Το αποτέλεσμα ήταν να μείνουν απροστάτευτοι δεκάδες χιλιάδες ασφαλισμένοι και να χαθούν αποταμιεύσεις ζωής.
Ο ιδιοκτήτης και μεγαλομέτοχος, Παύλος ψωμιάδης , αγόρασε την Ασπίς Πρόνοια το 1987 από τον ιδρυτή της και πρώην ιδιοκτήτη ,Αλέξανδρο Ταμπουρά,( είχε ιδρυθεί το 1944), που είχε χαρακτηριστεί ως “μέντορας” του ασφαλιστικού κλάδου στην Ελλάδα.
Μετά το λουκέτο στη “ναυαρχίδα”, όπως ήταν η Ασπίς Πρόνοια, στον Όμιλο ασφαλιστικών εταιριών που έλεγχε ο Π. Ψωμιάδης και τη δικαστική έρευνα κατηγορήθηκε για σειρά αδικημάτων όπως : απάτη, απιστία, υπεξαίρεση, ξέπλυμα χρήματος, σύσταση εγκληματικής οργάνωσης κ.ά.
Ο Παύλος Ψωμιάδης
Ετσι κάποιοι τον χαρακτήρισαν και ως « Ελληνα Μέιντοφ», παραλληλίζοντας τον Ψωμιάδη με τον αμερικανικό απατεώνα επενδυτή Bernard Madoff
Το 2010 οδηγήθηκε πρώτη φορά στις φυλακές Κορυδαλλού και έμεινε εκεί καθώς δικαστήριο τον καταδίκασε σε κάθειρξη 22 ετών για την υπόθεση της Ασπίς. Πέθανε μέσα στην φυλακή στις 3 Ιουλίου 2017, από ανακοπή καρδιάς.
Μέλη της οικογένειά του που είχαν κατηγορίες για συμμετοχή στο σκάνδαλο ( σύζυγος και τα δύο παιδιά του) αθωώθηκαν από το δικαστήριο για την υπόθεση «Ασπίς Πρόνοια».
Το σκάνδαλο που αφύπνισε το κράτος για αλλαγές στην εποπτεία για την λειτουργία της Ιδιωτικής Ασφάλισης στην Ελλάδα.
Ως σκάνδαλο η Ασπίς Πρόνοια κλόνισε σημαντικά την εμπιστοσύνη των Ελλήνων στην Ιδιωτική Ασφάλιση και ήταν απαρχή και θεσμικών παρεμβάσεων για τον τρόπο εποπτείας των ασφαλιστικών εταιριών.
Η Επιτροπή Εποπτείας Ιδιωτικής Ασφάλισης (ΕΠΕΙΑ) που ήταν μια αυτοτελής εποπτική αρχή που συστάθηκε την 1η Ιανουαρίου 2008 και καταργήθηκε την 1η Δεκεμβρίου 2010 είχε τον εποπτικό έλεγχο των ασφαλιστικών εταιριών που όπως αποδείχθηκε από την περίπτωση της Ασπίς Πρόνοια ήταν πλημμελείς
Καταργήθηκε το τέλος του 2010 και από την 1/1/2011 η εποπτεία πέρασε οριστικά στην Τράπεζα της Ελλάδος με την σύσταση της ΔΕΙΑ την «Διεύθυνση Εποπτείας Ιδιωτικής Ασφάλισης»
Η μετάβαση αυτή στην Τράπεζα της Ελλάδος κρίθηκε αναγκαία και για το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δημιούργησε ενιαίο εποπτικό πλαίσιο για τις ασφαλιστικές εταιρίες, το γνωστό ως Solvency ΙΙ, που έχει ενσωματωθεί από το 2015 και μετά στην Ελληνική Νομοθεσία.
Επιπλέον στα πλαίσια της κάλυψης των ασφαλισμένων από την αφερεγγυότητα των ασφαλιστικών εταιριών δημιουργήθηκε Το «Εγγυητικό Κεφάλαιο Ιδιωτικής Ασφάλισης Ζωής» («Εγγυητικό»).
Είναι ένα νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου, με στόχο την προστασία ασφαλισμένων στον κλάδο ζωής σε περίπτωση πτώχευσης ή ανάκλησης της άδειας λειτουργίας της ασφαλιστικής τους επιχείρησης.
Υπέρ του εγγυητικού υπάρχει εισφορά τόσο από τις εταιρίες όσο και τους ασφαλισμένους με ασφάλιση ζωής που πληρώνεται υπέρ του εγγυητικού.
Ηδη από τα χρήματα που έχουν συγκεντρωθεί ένα μέρος έχει δοθεί για τις αποζημιώσεις των ζημιωθέντων της Ασπίς και της Commercial Value
